مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون




 

هنگامی که اختاپوس درختی در سال 1998 برای نخستین بار در اینترنت دیده شد، هیجان و جوش و خروشی به پا گشت. در این مقاله در مورد این فریب اینترنتی نگاهی موشکافانه انداخته‌ایم. با این وجود بعضی از افراد واقع‌بین، هنوز هم دوست دارند در این مورد بیشتر بدانند و اطلاعات بیشتری بدست آورند، بنابراین ما این اطلاعات را جمع‌آوری نمودیم...
اختاپوس یا هشت پای درختی؟ راستش را بخواهید، در مورد قورباغه‌ی درختی چیزهایی شنیده بودم، اما حالا صحبت از هشت پای درختی شده؟ ـ زمانی که برای نخستین بار در مورد آن شنیدم، نزدیک بود از تعجب شاخ در آورم.
خوب باید گفت که، علم هرچند وقت یکبار چندین واقعیت باور نکردنی را به طور ناغافل اعلام می‌کند. اما این یکی دیگر بیش از حد غیر قابل باور است. آیا تکامل تا به این اندازه پیش رفته که اختاپوس از دریا خارج شده تا بر روی درخت زندگی کند؟ من همیشه در کتابهای علمی و یا داستان‌های افسانه‌ای دیده بودم که اختاپوس‌ها را به عنوان موجوداتی غول پیکر معرفی می‌کنند ـ که مطمئناً این طور است. اما آنهایی که بر روی درخت یا زمین زندگی می‌کنند؟ نه، هرگز! بنابراین پس از آنکه بدبینی اولیه من در مورد احتمال وجود هشت پا بر روی درخت فروکش کرد، (خوب، احتمالا بیش از اندازه واکنش نشان دادم)، سوالی که بلافاصله به ذهن من خطور کرد این بود «هشت پای درختی؟ می‌تواند حقیقت داشته باشد؟» همیشه تصاویر این موجودات با بازوهای چرخان را در آبهای عمیق دریا دیده بودم. اما تصور هشت پایی که از یک شاخه به شاخه‌ای دیگر آویزن شده، نه تنها به طرز نگران کننده‌ای خنده‌دار است، بلکه به طور خنده‌داری نگران کننده نیز است.
خوب، هشت پای درختی واقعیت ندارد. وب سایتی که این موجود را توصیف کرده بود، اطلاعات علمی و مستنداتی را در مورد اعتبار و صحت این سرپایان ارائه کرده بود. اما من اطلاعاتی را بدست آوردم که فکر کردم بهتر است با شما در میان گذارم....

هشت پای درختی ـ واقعیت یا فریب؟
اختاپوس‌ها جانورانی بی‌مهره می‌باشند. آنها نمی‌توانند شکل خود را خارج از آب حفظ کنند، چه رسد به آنکه از میان شاخه‌های درختان سُر خورده و عبور کنند. در مورد صحت این مطلب، کاملاً یقین داشتم. بنابراین با ایمانی راسخ به این نتیجه رسیدم که این اصطلاحی بوده در مورد چیزی که حتی بعید است که به هیچ موجود زنده‌ای مرتبط باشد، چه رسد به گونه‌های هشت پایی که با اصطلاح هشت پای درختی در گوگل جستجو کرده بودم. اما برای مرتبه‌ی دوم گیج و سردرگم شدم. به مدت چند ثانیه، به سایتی که رتبه‌ی اول را آورده بود، مانند یک ماهی گلی خیره شدم. این سایت حقیقتاً در مورد اختاپوس درختی خاصی صحبت می‌کرد که مشخص شد، به اختاپوس درختی شمال غربی اقیانوس آرام معروف بوده است. به گفته‌ی این سایت اینترنتی، این اختاپوس به طبقه‌ی هشت پا و گونه‌ی پاگزالبولیس (paxarbolis) تعلق دارد. این سایت اطلاعات دقیق و بسیار معتبری از عادات، زیستگاه و چرخه زندگی این اختاپوس درختی ارائه کرده بود. با این همه اطلاعات، من باید در مورد این اختاپوس واقعی یا جعلی بیشتر می‌خواندم.
همانطور که به خواندن ادامه می‌دادم، حقایق سرگرم کننده‌تری در مورد آن پیدا می‌کردم. این سایت عنوان کرده بود که بادکش‌ها یا قسمتهای مکنده‌ای که می‌دانستم اختاپوس‌های اقیانوس جهت به دام انداختن طعمه‌ی خود از آنها استفاده می‌کردند، به گونه‌ای سازگاری یافته بودند که به عنوان پدهای مکنده توسط اختاپوس درخت‌زی جهت چسبیدن به شاخ و برگ درختان بکار می‌روند. خوب، این اشاره‌ای بود به برخی از مکنده‌های روی زمین مانند پدهای مکنده‌ی مارمولک. اما در مورد زندگی آنها خارج از آب چطور؟ خب صاحب سایت ادعا کرده بود که زندگی این اختاپوس‌ها بر روی درختان، پایه و اساس تکامل مغز انسان در پستانداران نخستین بوده است. بَه! دوباره چنین توضیح هوشمندانه و ماهرانه‌ای به منظور معتبر ساختن وجود این نرم تنان درخت‌زی آورده بود. آیا گفتم نرم تن؟ خب حالا اولین سرنخ اینجا مشخص می‌شود. همانند تمام اختاپوسهای دیگر دریا، اختاپوس درختی نیز متعلق به رده‌ی سرپایان می‌باشد. این رده در شاخه‌ی نرم تنان قرار دارد و کسانی که علوم را به خوبی به یاد می‌آورند، حتماً می‌دانند که شاخه‌ی نرم تنان بزرگترین شاخه‌ی جانداران دریازی یا آبزی است. اکنون، آیا واژه‌ی فریب، ذهن شما را به خود مشغول نساخته؟ اگر چنین است، در این صورت واضح است که خرد و دانش خود را فراموش نکرده‌اید. انسان در ابتدا ممکن است از چنین فریبهایی که در جهان اینترنت به وفور دیده می‌شود، تعجب کند. با این حال، داشتن کمی دانش و عقل و درایت نسبت به جهان اطراف، می‌تواند به ما در تشخیص میان امری احتمالی و امری غیرممکن کمک کند.

اختاپوس درختی دروغین
اختاپوس درختی شمال غربی اقیانوس آرام یک فریب اینترنتی است که در سال 1998 توسط لایل زاپاتو، نویسنده‌ و ناشر وب (Web) مستقر در واشنگتن مطرح شد. نام علمی اختاپوس پاگزاربولیس (Octopus paxarbolis) بر روی این موجود گذاشته شد که به معنای «اختاپوس درختی اقیانوس آرام» است. علاوه بر بکار بردن تدابیر علمی در این سایت، اشاره سازمان «نخود سبز» "Greenpeas" (جداً؟) که شباهت به سازمان «صلح سبز» Greenpeace دارد، موجب شده که این سایت در نظر افراد از همه جا بی‌خبر و ناآگاه معتبر بیاید. هرچند، دومین سازمانی که این سایت مدعی بود با آن همکاری دارد، "People for the Ethical Treatment of Pumpkins - PETP " (بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی در برابر کدو حلوایی) است. و باز هم این اسم شبیه به سازمان بسیار معتبر "People for the Ethical Treatment for Animals – PETA" (بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی در برابر جانوران) است. اما این ادعای بنیاد مردمی رعایت اصول اخلاقی در برابر کدو حلوایی موجب می‌شود انسان در مورد صحت این سایت به فکر فرو رود. همچنین با نگاهی دقیق به تصاویر، کاملاً مشخص و مشهود است که این عکسها با فتوشاپ درست شده‌اند. یکی دیگر از نشانه‌ها در مورد موجودیت یکی از شکارچیان اختاپوس درختی یعنی ساسکواچ (Sasquatch) است که عموماً با نام پا گنده آن را می‌شناسند، و بسیاری اعتقاد دارند که موجودیت این شکارچی افسانه‌ای یک فریب و نیرنگ می‌باشد. نکات بسیاری در این سایت وجود دارد که برای یک ذهن هوشیار کافی خواهند بود که متوجه شود تمام این سایت در مورد یک موجود خیالی و در اصطلاح فنی‌تر یک فریب اینترنتی است.

درسهایی که از اختاپوس درختی می‌توان گرفت
سایت این موجود غیرعادی، اغلب توسط بسیاری از مدرسان در کلاس درس خود به منظور کمک به دانش آموزان در تشخیص میان سایت‌های جعلی و انواع واقعی آن، مورد استفاده قرار می‌گیرد. هر زمان که از این سایت جهت امتحان دانش اینترنتی افراد استفاده شده است، با کمال تعجب مشخص گردیده که تعداد کثیری از افرادی که این تست از آنها گرفته شده، تصور می‌کردند که این سایت معتبر می‌باشد. طی یکی از مطالعات انجام شده توسط محققان دانشکده‌ی علوم تربیتی نیگ (Neag School of Education) از دانشگاه کنتیکت، از 25 دانش آموز کلاس هفتم خواسته شده بود که این سایت را ارزیابی و به سئوال «آیا اختاپوس درختی حقیقت دارد یا خیر؟» پاسخ دهند. طی نتیجه‌ای شگفت‌انگیز، 24 دانش آموز نسبت به اعتبار این سایت هیچ گونه شکی نداشتند. این تنها نمونه‌ی قابل استناد نیست. نمونه‌هایی از چنین فریب‌هایی که به عنوان واقعیت پذیرفته می‌شوند، بسیار زیاد است. با این حال، چنین رخدادهایی، سیستم آموزش حال حاضر ما را که در آن ادعای درک و فهم تکنولوژی داریم را زیر سئوال می‌برد. با این وجود، تمایل زیادی به پذیرش اطلاعاتی داریم که در عرض 20 ثانیه از جستجو به ما داده می‌شوند، بدون آنکه قوه‌ی قضاوت و تشخیص خود را بکار ببندیم.

بنابراین با تمام اطلاعاتی که در اختیارتان قرار گرفت، در نهایت دفاعم را در این مورد به پایان می‌رسانم. با این حال، این تجربه باعث می‌شود فکر کنم که شاید بهتر باشد در مورد گفته‌ی جان اف کندی، تعمق بیشتری داشته باشیم. به گفته‌ی ایشان: « بیشتر اوقات عقیده و باوری را راحت قبول می‌کنیم پیش از آنکه زحمت فکر کردن در مورد آن را به خود دهیم.»
سلب مسئولیت: تصویری که ضمیمه‌ی این مقاله شده، قطعاً متعلق به اختاپوس درختی نبوده، به این دلیل که می‌دانیم چنین چیزی وجود ندارد. با این حال، فقط می‌خواستم بدانم که آیا یکی از این موجودات حقیقتاً وجود خارجی دارد یا خیر. همچنین این مقاله از نقطه نظر شخصی نوشته شده و قصد رنجاندن و یا تحت تأثیر قرار دادن کسی را نداشته است.